Jak hakerzy mogą wykorzystać nieaktualizowany sprzęt?

Z jak wielu urządzeń podłączonych do sieci korzystasz? W pierwszej kolejności pomyślisz pewnie o komputerze, tablecie, smartfonie i routerze. Po chwili przyjdzie Ci do głowy drukarka czy skaner. Nie zapominaj jednak, że w dzisiejszym świecie urządzenia podłączone do internetu to również pralka, lodówka, telewizor, alarm domowy, odkurzacz, samochód, dziecięce zabawki, a nawet… żarówka. Wszystkie te sprzęty mogą zostać użyte przez hakerów do przeprowadzania ataków.

Na szczęście, producenci sprzętów podłączonych do sieci mają coraz większą świadomość problemu i wprowadzają do swoich urządzeń szereg zabezpieczeń, które mają na celu uchronić użytkowników przed złośliwym działaniem hakerów. Ewentualne luki w systemach bezpieczeństwa usuwają za pomocą regularnych aktualizacji, o których jednak nie każdy użytkownik pamięta.

Aktualizacje – na czym polegają?

Aktualizacje, nazywane również łatkami, to poprawki, które zwierają udoskonalenia programów i poprawiają ich działanie. Naprawiają również różnego rodzaju błędy. Najważniejszą funkcją aktualizacji jest niwelowanie luk w zabezpieczeniach, co chroni urządzenia przed atakami hakerów.

Aktualizacja polega na zastąpieniu dotychczas wykorzystywanej wersji oprogramowania jej nową wersją. Najczęściej dokonuje się to z zachowaniem dotychczasowych danych, ustawień itp. Nowa wersja pojawia się zwykle, gdy twórca zauważy różnego typu błędy – zarówno te związane z funkcjonalnością, jak i bezpieczeństwem. Niekiedy też twórca chce dodać do oprogramowania jakąś nową funkcję.

W pierwszej kolejności aktualizacje dotyczą systemu operacyjnego, czyli bazowego oprogramowania niezbędnego do działania danego urządzenia. Na komputerach, tabletach i smartfonach dochodzą do tego jeszcze aplikacje instalowane przez użytkownika, np. pakiet Office, program graficzny itp.

Każde urządzenie, które łączy się z siecią – również lodówka, pralka itp. – musi mieć zainstalowane oprogramowanie, aby działało poprawnie. Oprogramowanie to podlega regularnym aktualizacjom, o których niestety łatwo zapomnieć.

Dlaczego korzystanie z nieaktualizowanego sprzętu jest niebezpieczne?

Nieaktualizowany sprzęt jest znacznie bardziej narażony na ataki hakerskie. Jeśli nie instalujesz aktualizacji, haker może skorzystać ze wszystkich dotychczas odkrytych luk, nawet jeśli producent zdążył już je załatać.

Tego typu błędy są groźne przede wszystkim dla danych przetwarzanych przez oprogramowanie – np. dokumentów, zdjęć, filmów, listy kontaktów, historii konwersacji itp. W wyniku luk bezpieczeństwa może dojść do naruszenia:

• poufności – osoba trzecia uzyskuje dostęp do danych lub dochodzi do upublicznienia danych w internecie,

• integralności – haker podmienia dane, by Ci zaszkodzić,

• dostępności – dochodzi do chwilowej lub trwałej utraty danych.

Przestępcy chętnie wykorzystują luki bezpieczeństwa. Cele mogą być różne. Najczęściej atak ma przynieść cyberprzestępcy korzyści finansowe, np. w wyniku uzyskania dostępu do konta bankowego ofiary. Haker może też wykorzystywać dane o Tobie w różnych celach – kradzieży tożsamości, szantażu, sprzedania ich innym instytucjom, np. marketingowym itp.

Właśnie dlatego dostawcy oprogramowania starają się jak najszybciej dostarczyć aktualizacje, gdy tylko odkryją luki w bezpieczeństwie swoich urządzeń. Aktualizacja oprogramowania do nowszej, bezpieczniejszej wersji sprawia, że hakerzy mają dużo trudniejszy dostęp do sprzętów i szanse ataku znacznie maleją.

Router, czyli istotne ogniwo w łańcuchu bezpieczeństwa

Router to jedno z najważniejszych urządzeń zapewniających bezpieczeństwo sieci, z której korzystasz. Niestety, wielu użytkowników zapomina o odpowiednim skonfigurowaniu routera i ustawieniu właściwych zabezpieczeń, a następnie o jego regularnych aktualizacjach.

Aktualizacje dla routerów powinny być dostarczane z odpowiednią częstotliwością – najlepiej kilka razy w roku. Warto tu sięgnąć po rankingi i sprawdzić producentów – niektórzy idą na łatwiznę i korzystają ze starego, dziurawego i rzadko aktualizowanego oprogramowania.

Niestety, na półkach sklepowych nie brak routerów, które nie są już wspierane lub niebawem przestaną być. Warto więc przed zakupem upewnić się, czy wybrany router podlega aktualizacjom i jeśli tylko to możliwe, ustawić mu automatyczne aktualizacje. Unikaj sprzętu starszego niż 5 lat, chyba że masz możliwość zainstalowania na nim alternatywnego, bezpieczniejszego oprogramowania.

Korzystanie z nieaktualizowanego routera jest jak otworzenie furtki dla hakera. Włamywacz, który uzyska dostęp do urządzenia, będzie w stanie przejąć kontrolę nad wszystkim Twoimi urządzeniami podłączonymi do sieci. Zagrożony będzie więc nie tylko router, ale cały przechodzący przez niego ruch sieciowy.

Warto więc pamiętać o aktualizacjach. Jeśli nie odbywają się one automatycznie, sprawdź co jakiś czas, czy nie ukazała się nowa wersja, usuwająca wykryte błędy i problemy.

Domowe sprzęty, które mogą być celem hakerów

Wykorzystanie do ataku hakerskiego lodówki czy odkurzacza nie jest już wyłącznie pomysłem futurystów. Ataki na domowe urządzenia istnieją i będą coraz powszechniejsze. Dla hakerów bowiem wszystkie urządzenia do sieci, również pralki czy telewizory, są potencjalnymi komputerami, na które można się włamać, zainfekować je i wykorzystać.

Przykładowo, pierwszy masowy atak hakerski przeprowadzony za pomocą lodówek i innych domowych urządzeń miał miejsce na przełomie 2013 i 2014 roku. Hakerzy stworzyli botnet, czyli sieć zainfekowanych urządzeń, z pozoru pracujących normalnie. Wykorzystywali je do wysyłania złośliwych wiadomości mailowych, których łącznie rozesłali ponad 750 tysięcy. Trzy czwarte wykorzystanych urządzeń stanowiły normalne komputery, a jedną czwartą – urządzenia domowe. Niektórzy nie mieli więc nawet świadomości, że ich lodówka nie tylko chłodzi jedzenie, ale też w tym samym czasie… wysyła złośliwe maile.

Niestety, wiele domowych sprzętów nie posiada odpowiednich zabezpieczeń, a nawet jeśli producent zdecyduje się na aktualizację, to mało kto ją instaluje. Niewielu myśli o tym, że przez lodówkę można dokonać hakerskiego ataku, a to poważny błąd. Możliwości są bowiem coraz większe.

Przyjrzyj się kilku przykładowym domowym sprzętom i sprawdź, jaki możliwości ataku dają one hakerom, jeśli nie są odpowiednio zabezpieczone:

• Drukarki

Większość współczesnych drukarek jest podłączona do sieci WiFi. Niestety, jeśli drukarka nie jest odpowiednio zabezpieczona, bardzo łatwo się do niej dostać i połączyć się z nią. Pozwala to na wydrukowanie dowolnych dokumentów, łącznie z groźbami czy zastraszeniami, na Twojej drukarce.

To nie jedyny problem. Wiele współczesnych drukarek daje możliwość drukowania bezpośrednio z podłączonego do niej urządzenia USB lub karty pamięci zawierającej dokumenty, zdjęcia itp. Nie każdy pamięta o tym, by każdorazowo odpiąć takie urządzenie po użyciu. Za pomocą drukarki haker może więc dostać się do Twoich danych.

• Telewizory

Telewizory również mogą paść ofiarą cyberprzestępców. Istnieją wirusy dedykowane specjalnie na telewizory, które mogą utrudniać ich działanie lub całkowicie zablokować do nich dostęp – szkodliwy program sprawi, że telewizor nie będzie nic odtwarzał, a jedynie wyświetlał komunikat o konieczności zapłacenia okupu przestępcom.

Na szczęście, z takim wirusem łatwo poradzić sobie z pomocą producenta, instalując odpowiednie aktualizacje.

• Żarówki

Nowoczesne żarówki nie tylko oświetlają pomieszczenie. Mogą posiadać wiele funkcji – odtwarzać muzykę, świecić wieloma kolorami, włączać się o określonej porze. Niestety, aby korzystać z tych funkcji, potrzebny jest dostęp do internetu, co otwiera furtkę hakerom.

Nad inteligentną żarówką łatwo przejąć kontrolę, np. wykorzystując dron. Manipulowanie oświetleniem przez hakera nie jest szczególnie groźne, jednak może porządnie wystraszyć i być denerwujące.

• Zabawki

Inteligentne pluszaki i inne zabawki potrafią rozmawiać z dzieckiem, reagować na polecenia, ale też… przechowywać informacje o dziecku. Niestety, skutki takiej sytuacji mogą być opłakane.

Przykładowo, hakerom udało się wykraść informacje na temat 6 mln dzieci, które bawiły się inteligentnymi zabawkami firmy VTech. Były to dane pozwalające na ich identyfikację, np. imiona i nazwiska, wiek, płeć, z nawet zdjęcia i wiadomości. Pomyśl tylko, co mogłoby się zdarzyć, gdyby kontrolę nad zabawką dziecka przejął pedofil i za pomocą ukochanej przytulanki zachęcił dziecko do kontaktu z nieznajomym…

Ten przykład pokazuje, jak istotne jest dbanie o bezpieczeństwo zabawek i regularne aktualizowanie ich oprogramowania.

• Odkurzacze

Inteligentne odkurzacze potrafią samodzielnie wypucować cały dom czy mieszkanie. Korzystają w tym celu z kamery, która pomaga im poruszać się po pomieszczeniach. Tworzą mapy pomieszczeń, dzięki którym dokładnie wiedzą, co zostało posprzątane, a co jeszcze nie. Są oczywiście połączone z siecią, co pozwala właścicielowi na włączenie odkurzania, nawet kiedy znajduje się poza domem.

Wszystkie powyższe funkcje są nieocenione w zachowaniu czystości bez większego wysiłku, jednak niosą za sobą pewne zagrożenia. Przestępca, który chciałby ocenić, czy dany dom jest wart kradzieży, mógłby przejąć kontrolę nad domowym odkurzaczem, aby uzyskać dostęp do jego kamery, a nawet… do stworzonej przez niego mapy całego domu.

• Domowy alarm

Inteligentne domy mogą posiadać w ramach automatyki szereg urządzeń, które zbierają informacje – począwszy od włączników, przełączników, sensorów, aż po urządzenia alarmowe. To bardzo funkcjonalne, jednak taki system musi być solidnie zabezpieczony i regularnie aktualizowany. W innym wypadku sprytny włamywacz przejmie nad nim kontrolę i wykorzysta do swoich celów.

Jak widzisz, ze sprzętami podłączonymi do sieci wiąże się wiele niebezpieczeństw. Nie oznacza to jednak, że lepiej z nich zrezygnować. Wystarczy mieć świadomość zagrożenia i stosować odpowiednie praktyki bezpieczeństwa.

Aby zminimalizować ryzyko przejęcia kontroli nad Twoimi urządzeniami, wybieraj rozwiązania renomowanych producentów. Na bieżąco śledź informacje o błędach w oprogramowaniu i instaluj ważne aktualizacje. Nie zapomnij o zabezpieczeniu sprzętów hasłem. Jeśli zdecydujesz się na zakup inteligentnego urządzenia, zadbaj nie tylko o nauczenie się jego obsługi, ale też o właściwą konfigurację domowej sieci i wszystkich urządzeń z dostępem do internetu, z których korzystasz.