Powrót do szkoły – bezpieczna nauka online

Czy dzieci będą uczyć się w szkołach, czy online? Tej jesieni wielu uczniów wraca do nauki w trybie stacjonarnym, jednak istnieje duże prawdopodobieństwo, że placówki edukacyjne szybko staną przed koniecznością podejmowania trudnych decyzji w związku z pandemią koronawirusa.

Wiele szkół już teraz przygotowuje się do różnych opcji. W grę wchodzi zarówno nauka w pełni zdalna, jak i hybrydowa. Powstaje więc nowy, bardziej elastyczny system uczenia się, który opiera się na komputerach, łączności online i aplikacjach, łączących uczniów z nauczycielami i zasobami edukacyjnymi.

Ten nowy styl uczenia się oznacza, że uczniowie i nauczyciele stają się bardziej narażeni na zagrożenia online. Warto więc podjąć odpowiednie kroki, aby upewnić się, że środowisko do nauki online zostało odpowiednio przygotowane.

Co zrobić, aby “cyfrowa szkoła” była bezpieczna? Jak chronić uczniów – zarówno tych najmłodszych, jak i nastolatków? Dowiedz się, jakie kroki warto podjąć i w co zainwestować.

Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa nauki online

1.   Ustaw kamerę i oprogramowanie, z którego korzysta dziecko

Kamery i oprogramowanie do wideokonferencji to integralna część nauki online. Niestety, wprowadzenie tego rozwiązania w szkołach to zupełna nowość – właśnie dlatego w 2020 roku obserwowaliśmy narastające bombardowania na Zoom, niezamierzone (bądź zamierzone) udostępniania i inne problemy.

Wiele z nich zostało już rozwiązanych, jednak osoby uczące się online muszą mieć świadomość, że ich prywatność jest zagrożona za każdym razem, gdy łączą się ze swoją klasą poprzez Zoom, Teams czy inne narzędzie.

Jak się chronić? W przypadku młodszych dzieci warto poświęcić trochę czasu, aby nauczyć ucznia korzystania z programu i kamery w taki sposób, by było to bezpieczne. Przykładowo, podstawową praktyką jest każdorazowe wylogowanie się po zakończeniu nauki, zwłaszcza jeśli dziecko nie pracowało na swoim urządzeniu.

Nastolatki mają już większą wiedzę, a aplikacje są prawdopodobnie główną częścią ich życia towarzyskiego i edukacyjnego. Dobrym pomysłem jest przypomnienie im, aby nigdy nie akceptowały czatów wideo, udostępniania kranu, wiadomości błyskawicznych, połączeń telefonicznych ani plików od nieznajomych, nawet jeśli ma to miejsce w znanej im aplikacji.

Warto tu również wspomnieć o zachowaniu anonimowości podczas korzystania z programów do wideokonferencji. Uczul dziecko, aby zachowało ostrożność i unikało ustawiania nazw użytkowników zawierających dane, które wskazują na wiek, lokalizację, nazwisko lub inne ważne dane identyfikacyjne.

2.   Korzystaj z narzędzi, które chronią Twoje dziecko podczas nauki online

Świat nauki online to nowość – na szczęście możesz go uczynić bezpiecznym dzięki licznym narzędziom. Masz ich w zasięgu ręki więcej niż kiedykolwiek. Po pierwsze, zadbaj o kompleksowy pakiet zabezpieczeń w postaci programu antywirusowego renomowanej marki – np. McAfee, Kaspersky, Norton, AVG, Bitdefender, Panda lub ESET. To nie tylko ochrona przed złośliwym oprogramowaniem – znajdziesz w nim wiele przydatnych narzędzi.

W przypadku młodszych uczniów świetnie sprawdzi się kontrola rodzicielska (np. McAfee Safe Family, Kaspersky Safe Kids, ESET Parental Control czy Norton Family), którą znajdziesz w pakiecie wraz z programem antywirusowym. Dobre narzędzie do kontroli rodzicielskiej pozwala nie tylko ograniczać dostęp do stron internetowych, ale także ustawiać limity czasu korzystania z ekranu i śledzić aktywność na urządzeniach dziecka.

Niektóre programy do kontroli rodzicielskiej (np. Norton Family) szczególnie dbają o edukację online, oferując tzw. tryb nauki. Nie możesz całkowicie wyłączyć internetu podczas nauki zdalnej, aby dziecko skupiło się na zdobywaniu wiedzy, możesz go jednak ograniczyć. Funkcja czasu szkolnego umożliwia zarządzanie środowiskiem nauki zdalnej w taki sposób, by uniknąć wchodzenia na rozrywkowe strony w czasie nauki.

Starsi uczniowie powinni wykorzystać inne narzędzie – VPN. Pomaga ono skutecznie zapewnić prywatność w internecie. Naucz swoje nastolatki, jak stworzyć bezpieczne połączenie z internetem za każdym razem, gdy się logują, używając VPN (wirtualnej sieci prywatnej). W ten sposób ukryją swoją aktywność i szczegóły połączenia przed ciekawskimi oczami. Mogą w tym celu użyć VPN będącego częścią pakietu antywirusowego lub skorzystać z dedykowanego w tym celu programu, np. AVG Secure VPN, NordVPN lub Norton Secure VPN.

3.   Mądrze inwestuj w komputer do nauki

Dobre urządzenie do nauki online dla Twojego dziecka to dobra inwestycja. Chcesz przecież, aby mogło bezpiecznie się łączyć, łatwo komunikować i być w stanie wykonać każdą zadaną przez nauczyciela pracę.

Dobrze dobrać komputer do nauki dopasowując go do wieku dziecka i typu szkoły, w jakiej się uczy. Przykładowo, uczniowi podstawówki powinien wystarczyć komputer o standardowych parametrach, który sprawdzi się w pracy biurowej. Uczeń szkoły średniej może jednak potrzebować mocniejszego sprzętu, zwłaszcza jeśli uczy się w klasie o profilu informatycznym lub graficznym.

Jak wybrać taki komputer? Warto sięgnąć po różnego typu rankingi, w których specjaliści wybrali maszyny najlepiej sprawdzające się do nauki zdalnej. Przykładową listę możesz znaleźć tu.

4.   Zadbaj, aby nauka online była sprawą rodzinną

Sukcesy w nauce przez internet zależą w dużej mierze od całej rodziny. Zarówno małe dzieci, jak i nastolatkowie powinni mieć zapewnioną obecność dorosłej osoby w pobliżu, która będzie obserwować ich aktywność w internecie i interweniować w razie potrzeby.

Sprawdzaj często, czy dziecko jest skupione na lekcji – jeśli Ty ani nikt z rodziny nie może robić tego osobiście, wykorzystaj program do kontroli rodzicielskiej. Zapytaj również nauczyciela o oprogramowanie, które będzie używane. Poświęć trochę czasu na zbadanie funkcji, możliwości i ograniczeń przed rozpoczęciem roku szkolnego. Niektórzy nauczyciele mogą również oferować rodzicom aplikacje, w których informują o pracy i wynikach dziecka.

Dobrze dla bezpieczeństwa nauczyć dzieci otwartości podczas korzystania z sieci – niezależnie do tego, czy się uczą, czy też rozmawiają z przyjaciółmi. Możesz wesprzeć to własnym przykładem, używając urządzeń otwarcie i praktykując dobre nawyki w zakresie bezpieczeństwa.

Zadbaj więc, aby przestrzeń do nauki online była wystarczająco cicha, aby dziecko mogło w skupieniu pracować, a równocześnie by było to miejsce, które Ty i inni dorośli wokół mogą łatwo kontrolować.

5.   Pilnuj przerw offline – są ważniejsze, niż kiedykolwiek

Nie bez powodu w szkołach są przerwy – dają one dzieciom czas, by oderwały się od książek, rozprostowały nogi i odświeżyły umysł. To samo dotyczy nauki online.

W przypadku młodszych dzieci zadbaj, aby robiły sobie przerwę minimum co pół godziny, aby oderwać wzrok od ekranu i przejść się po pokoju. Nastolatek może mieć dłuższą koncentrację, jednak również w jego przypadku przerwy są ważne – tak samo jak dla osób dorosłych.

Co najważniejsze, przerwy w nauce nie mogą być spędzane przed innym ekranem. To czas na odcięcie się od sieci, a nie sprawdzanie wiadomości od znajomych.

Zadbaj również o to, jak dziecko spędza czas po zakończeniu nauki. Oglądanie filmów, gry online czy rozmowy z przyjaciółmi poprzez komunikatory powinny zostać ograniczone na rzecz innych aktywności – przede wszystkim ruchu na świeżym powietrzu.

6.   Porozmawiaj z dzieckiem o bezpieczeństwie online

Przygotowując dzieci do wirtualnej nauki, przypomnij mu o kilku zasadach bezpieczeństwa w internecie. Jakich wskazówek warto udzielić dziecku?

• Nie udostępniaj żadnych danych osobowych, lokalizacji ani zdjęć nikomu online

Udostępnianie prywatnych danych online może prowadzić do wielu problemów, w tym kradzieży tożsamości lub nękania, i może zagrażać prywatności Twojej rodziny.

• Nigdy nie odpowiadaj na wiadomości, które sprawiają, że czujesz się zastraszony lub  zagrożony

Jeśli Twoje dziecko otrzymuje wiadomości od kogoś, kto zadaje intymne pytania lub robi nieodpowiednie komentarze, najprawdopodobniej ta osoba jest niebezpieczna i nie ma dobrych intencji.

• Zawsze pytaj rodziców o pozwolenie na pobranie nowych aplikacji lub oprogramowania

Niektóre aplikacje i programy mogą być nieodpowiednie dla wieku dziecka lub mieć w swojej treści funkcje i słownictwo, którego nie akceptujesz. Ponadto, wiele programów – zwłaszcza tych pobieranych z niezaufanych źródeł – zawiera szkodliwe oprogramowanie i może uszkodzić Twoje urządzenia.

• Nigdy nie udostępniaj haseł ani danych logowania nikomu poza rodzicami

Uczul dziecko, aby nigdy nie podawało kolegom i innym osobom danych logowania do mediów społecznościowych i innych kont internetowych. Jeśli udostępni te dane, obca osoba może je wykorzystać, by kontrolować konta dziecka, wysyłać za ich pośrednictwem wiadomości lub publikować i udostępniać posty bez jego zgody.

Nie bój się rozmawiać z dzieckiem o bezpieczeństwie w internecie. Warto ponawiać takie dyskusje, aby budować wzajemną relację i zaufanie. To tworzy bezpieczną przestrzeń, w której dzieci mogą zadawać pytania, opowiadać o tym, co widzą i wyrażać wszelkie obawy.

Porozmawiaj z dzieckiem o tym, co lubi robić online i dlaczego. To może być świetny sposób na rozpoczęcie rozmowy. Zapytaj, czy coś w internecie niepokoi je lub sprawia, że ​​czuje się niekomfortowo. Porozmawiaj o tym i przypomnij, że zawsze może o tym powiedzieć. Porusz również kwestię cyberprzemocy, czyli zastraszania w internecie – również przez kolegów dziecka.

Wspólnie ustalcie zasady korzystania z internetu, które koncentrują się na bezpieczeństwie i dobrym samopoczuciu dziecka. Pamiętaj, aby przedyskutować, dlaczego zasada jest ważna.

Wiemy, że nadchodzący rok szkolny będzie wyzwaniem dla wielu rodzin. Pamiętaj, aby utrzymywać otwartą linię komunikacji z dziećmi i ich nauczycielami. Miej na uwadze ostrożność w internecie i bądź świadomy wszystkich zagrożeń, aby zapewnić bezpieczeństwo sobie i swojej rodzinie.