Dlaczego kupowanie używanych kluczy programów to zły pomysł?

Gdy wszystko drożeje, większość ludzi szuka sposobów na oszczędność. Jednym z nich może być kupowanie używanych rzeczy. I choć w przypadku ubrań czy zabawek ma to sens, w wypadku oprogramowania może być zgubne. Dlaczego? Rozwiewamy wątpliwości.

Tanie klucze z portali aukcyjnych – dlaczego są nielegalne?

Kiedy wpiszesz w wyszukiwarkę dowolnego serwisu aukcyjnego frazę “Office” lub “Windows 10”, zobaczysz mnóstwo ofert z podejrzanie atrakcyjną ceną, stanowiącą ułamek oficjalnej. Warto tu przypomnieć, że oryginalna wersja Windows Home to wydatek około 600 zł, a Windows 10 Pro – 1000 zł. Dziwnie tanie klucze licencyjne możesz kupić już za kilkanaście złotych. Co więcej, oferty te nie znikają z portali, ale regularnie się na nich pojawiają. W czym tkwi więc problem?

Oferowane w niskich cenach klucze licencyjne pochodzą zwykle od sprzedawców, którzy nie podają na swoich aukcjach zbyt wielu informacji na swój temat oraz na temat pochodzenia klucza. Sprzedaż używanego oprogramowania nie jest sama w sobie nielegalna, jednak należy prowadzić ją zgodnie z zapisami umowy licencyjnej producenta. Oszuści jednak nie są w stanie zapewnić pełnej zgodności z umową licencyjną – wolą ją więc przemilczeć.

Jak można przeczytać w umowie licencyjnej, aby legalnie sprzedać używane oprogramowanie, należy przekazać kupującemu wszystkie składniki licencji – czyli nie tylko klucz licencyjny, ale też samo oprogramowanie. Sprzedaż wyłącznie kluczy – oddzielonych od urządzenia i oprogramowania – jest niezgodna z zapisami licencji, a więc nielegalna. Nie wolno sprzedawać kopii zapasowych oprogramowania, a jedynie oryginalne pakiety.

Zakup używanego oprogramowania będzie więc legalny w sytuacji, jeśli jest on umieszczony na trwałym nośniku, takim jak płyta CD czy DVD, a także zawiera klucz aktywacyjny (gdy jest wymagany).

Skąd oszuści biorą klucze, które sprzedają za małe kwoty?

Klucze zakupione na portalach aukcyjnych, choć są nielegalne, zwykle działają. Często jednak trudno jest jednoznacznie stwierdzić, co kryje się za konkretnym kluczem oferowanym na aukcji. Zazwyczaj pochodzą one z jednego z poniższych źródeł:

• wycofane komputery z Windows 7, które aktywują Windows 10 w większości przypadków, gdyż Microsoft nie wyłączył technicznie tej możliwości,

• skradzione klucze licencji wolumenowych (Open, Select itp.) zezwalające na wielokrotną aktywację (MAK – Multiply Activation Key),

• akademickie i studenckie subskrypcje, pozyskiwane niezgodnie z zastrzeżeniami producenta – np. MSDN, TECHNET itp.,

• licencje pozyskiwane z programów partnerskich Microsoftu (głównie klucze licencji serwerowych i pakietów Office).

Pamiętaj, że zakończona powodzeniem aktywacja nie stanowi potwierdzenia, że oprogramowanie jest oryginalne lub objęte właściwą licencją. Wynika to wprost z umowy licencyjnej. Obejście technicznego zabezpieczenia produktu nie chroni Cię przed prawnymi skutkami używania nielegalnego oprogramowania.

Co mi grozi, jeśli kupię tani klucz licencyjny?

Zgodnie z art. 293 §1 Kodeksu Karnego nabywca odpowiada za korzystanie z nielegalnego oprogramowania i z tej odpowiedzialności nie zwalnia fakt, że dał się oszukać. Na nic zdadzą się więc tłumaczenia “nie wiedziałem”, “myślałem, że to promocja” itp. Policjanci dobrze wiedzą, że wielu “sprytnych” użytkowników daje się  świadomie oszukać, mając pełną wiedzę, że kupują nielegalne oprogramowanie i licząc na to, że nikt nie pociągnie ich do odpowiedzialności.

Jak to wygląda dokładnie z prawnego punktu widzenia? Osoba korzystająca z nielegalnego oprogramowania może również zostać ukarana na podstawie:

• Kodeksu karnego

Wspomniany już art. 293 k.k. mówi, że kupowanie nielegalnych programów komputerowych, nawet nieświadome, podlega karze – grzywny lub pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

• Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Zgodnie z art. 116 tej ustawy używanie nielegalnych programów podlega grzywnie, ograniczeniu i pozbawieniu wolności. Wyższe konsekwencje pojawiają się, jeśli oprogramowanie było wykorzystywane w celu czerpania korzyści majątkowych – np. do pracy. Kara może wynosić wtedy nawet 3 lata pozbawienia wolności.

• Odpowiedzialności wobec autora

Dotyczy komercyjnego użytkowania nielegalnego oprogramowania. Producent może wystąpić o zapłatę odpowiedniej rekompensaty za poniesione straty.

Allegro walczy z oszustami

Przez długi czas głównym portalem, na którym można było kupić używane klucze licencyjne już za piątaka, był serwis Allegro. 6 września 2021 roku Allegro wprowadziło jednak zmiany w zasadach sprzedaży programowania, które znacznie utrudniły oszustom działanie na tym portalu.

Aktualnie, nowe licencje elektroniczne na Allegro mogą wystawiać wyłącznie autoryzowani sprzedawcy, posiadający firmowe konta, które przeszły proces autoryzacji.

Prywatne osoby mogą wystawiać używane oprogramowanie, jednak muszą posiadać trwały nośnik (np. płytę lub pendrive) i opakowanie z kodem aktywacyjnym.

Zastosowane zmiany sprawiły, że Allegro w dużej mierze uwolniło się od oszukańczych aukcji z kluczami aktywacyjnymi. Nie oznacza to, że za pośrednictwem Allegro możesz kupować na ślepo – zawsze warto zachować ostrożność i upewnić się, czy produkt faktycznie jest legalny. Najlepszym sposobem jest jednak zakup oprogramowania od autoryzowanego sprzedawcy.

Jak sprawdzić, czy moje oprogramowanie jest legalne?

Aby ułatwić swoim użytkownikom sprawdzenie, czy posiadane oprogramowanie jest legalne, Microsoft prowadzi portal dotyczący oryginalnego oprogramowania: https://www.microsoft.com/howtotell. Z jego pomocą można dowiedzieć się, czym cechuje się oryginalne oprogramowanie, a także jak odróżnić oryginał od podróbki. Warto zwrócić tu uwagę na informacje dotyczące kluczy licencyjnych sprzedawanych oddzielnie:

“Z wyjątkiem Kart z kluczem produktu z dołączonymi Certyfikatami autentyczności firma Microsoft nie umożliwia nabycia kluczy produktów jako samodzielnych produktów. Jeśli jest dostępna oferta aukcji lub ogłoszenie w trybie online dotyczące kluczy produktów na sprzedaż, najprawdopodobniej te klucze zostały skradzione lub są sfałszowane. W przypadku zakupu i użycia skradzionego lub sfałszowanego klucza produktu do aktywowania systemu Windows zainstalowanego na komputerze klucz może nie działać, być już w użyciu na innym komputerze lub zostać później zablokowany przez firmę Microsoft po zgłoszeniu jego kradzieży. Najlepszym sposobem na szybkie otrzymanie oczekiwanych produktów jest zakup oryginalnego oprogramowania firmy Microsoft preinstalowanego na nowym komputerze lub zakup oryginalnego oprogramowania firmy Microsoft od autoryzowanego sprzedawcy.”

Jak widzisz, wpis ten rozjaśnia kwestię praktycznie wszystkich używanych kluczy licencyjnych sprzedawanych na portalach aukcyjnych. Nawet jeśli tani klucz zadziała, nie oznacza to, że nie jest skradziony lub sfałszowany. Może też przestać działać, jeśli zostanie zablokowany przez firmę Microsoft.

Witryna umożliwia również bezpłatną możliwość sprawdzenia legalności posiadanego produktu przez producenta, a także zgłoszenia fałszerstwa. Warto skorzystać z tej opcji, by mieć pewność, że zainstalowane na komputerze programy są legalne.

Nie bądź naiwny – nie daj się oszukać na tanie klucze. Ich używanie może z początku wydawać się oszczędnością, jednak z reguły kończy się na kłopotach. Oczywiście dochodzi tu również kwestia uczciwości i poszanowania dla własności intelektualnej twórców programu. Wybieraj więc pewne, legalne oprogramowanie i śpij spokojnie!